Griep is een zeer besmettelijke virusinfectieziekte die vaak als epidemie voorkomt. Jaarlijks krijgt ca. 10% van alle Nederlanders griep. Griep gaat meestal na ca. 3-8 dagen vanzelf over. Niettemin sterven ieder jaar 200 tot 1000 mensen (meestal ouderen, ernstig zieken en mensen met geringe afweer) aan de mogelijke, ernstige gevolgen (complicaties) van griep, waaronder long-ontsteking.
Griepsymptomen
Mogelijke symptomen van griep:
- Plotseling hoge koorts en koude rillingen
- Overal pijn: o.a. buik, hoofd, keel, longen, achter ogen, spieren, rug
- Droge hoest
- Loopneus
- Braken (vooral bij kinderen)
- Bedlegerigheid.
- Lichtovergevoeligheid
- Voorhoofdholte-ontsteking (sinusitis)
- Middenoorontsteking (otitis media)
Let op!
De verschijnselen bij griep zijn meestal de eerste 2-3 dagen het hevigst en nemen daarna snel af.
Complicaties
Bij bepaalde risicopatiënten, zoals bejaarden en verzwakte hartpatiënten en suikerpatiënten, kan griep leiden tot verminderde afweer (immuundeficiëntie). Hierdoor kunnen zich ernstige complicaties voordoen.
Mogelijke complicaties:
- Hartontsteking (myocarditis)
- Hartklepontsteking (acuut reuma)
- Gewrichtsontstekingen (arthritis)
- Hersenvliesontsteking (meningitis)
- Bloedvergiftiging (sepsis)
- Onderhuidsbindweefselontsteking (cellulitis)
- Strotklepje-ontsteking (epiglottitis).
Let op!
Soms ontstaan nieuwe vormen van griep waartegen de mens aanvankelijk weinig of geen weerstand heeft. Oorzaken zijn (plotselinge) veranderingen in het genetische materiaal (mutaties) van het griepvirus of door versmelting van twee al bestaande vormen van griep. Als dat het geval is is de griepepidemie veel groter en zijn de griepsymptomen en complicaties meestal veel ernstiger.
Behandeling van griep
Beschikbare behandelingen van griep:
(1) Voorkomen (grieppreventie):
- Goede conditie: gezond eten, voldoende ontspanning en beweging en regelmatige nachtrust
- Geen intensief contact met mensen die griep hebben
- Tijdige inenting met een griepvaccin (griepprik of -spuit): als besmetting plaats vindt met een griepvirus dat niet in de grieprik zit, kunt alsnog griep krijgen.
(2) Medicijnen:
- Oseltamivir (Tamiflu®) of zanamivir (Relenza®): verminderen de griepverschijnselen en verkorten de griepperiode mits ze binnen 48 uur na de eerste griepverschijnselen ingenomen worden
(3) Uitzieken:
- Rustig aandoen (geen lichamelijke inspanningen verrichten)
- Voorkom afkoeling van het lichaam (bij voorkeur binnen blijven)
- Bij koorts het bed houden
- Veel water drinken (o.a. het vele zweten tijdens de koortsperiode leidt tot aanzienlijk vochtverlies)
(3) Symptoombestrijding:
- Pijn: griepmiddelen, zoals paracetamol of eenvoudige 'aspirine' (niet bij kinderen of gevoelige maag)
- Hoest: hoestmiddelen
(4) Oorzaakbestrijding (causaal-curatief): in ernstige gevallen antivirale middelen
Let op!
- Het is belangrijk dat de griep goed wordt uitgeziekt (5-10 dagen) omdat de griepverschijnselen anders verhevigd terug kunnen komen.
- Antibiotica, zoals penicilline, zijn alleen werkzaam tegen bacteriële infectieziekten en zijn daarom niet werkzaam tegen griep (wat een virusinfectie is).
- Antibiotica worden wel toegepast als tijdens de griep als extra complicatie een bacteriële ontsteking optreedt (bijv. longontsteking).
Oorzaken van griep
Mogelijke oorzaken van besmetting met griep- of influenza-virus A, B of C (orthomixo-virussen):
- Hoesten: besmette vochtdruppeltjes in de uitademingslucht
- Fysiek contact met besmette oppervlakken: o.a. handgeven, deurklinken, lichtknopjes, borden, bestek, etc.
- Speekselcontact
Naar de (huis)arts?
Raadpleeg de (huis)arts:
- voor jaarlijkse griepprik.
- als de griepverschijnselen na 3-5 dagen niet afnemen en/of erger worden.
- bij complicaties: o.a. longontsteking, kortademigheid, veel slijm bij hoesten, langer dan 5 dagen koorts, koorts keert weer terug na koortsvrije periode.
- als andere verontrustende verschijnselen optreden.
- als u tot een risicogroep behoort (zie ook aldaar)
Griep: risicogroepen
Mogelijke risicogroepen die in aanmerking komen voor een jaarlijkse griepprik (o.a.):
- 6o-plussers
- Suiker-patiënten
- Hart-patiënten (o.a. hartinfarct, hartritmestoornissen, hartoperatie)
- Long-patiënten (o.a. astma, chronische bronchitis, longemfyseem)
- Nier-patiënten
- Mensen met een verminderde weerstand door andere ziekte(n) of medische behandeling (o.a. HIV/AIDS patienten, mensen met leukemie of kanker)
- Kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die langdurig salicylaten, zoals aspirine, gebruiken
- Verstandelijk gehandicapten die in een instelling wonen.
Raadpleeg ? als u tot een risico-groep behoort ? zodra u griepverschijnselen heeft uw (huis)arts!
Griep: griepprik (griepspuit, influenza-vaccinatie)
De griepprik is een inenting (vaccinatie) met griepvaccin (meestal in de bovenarm) om griepverschijnselen te verminderen of geheel te voorkomen en mogelijke complicaties te voorkomen. In Nederland krijgen ca. 3,7 miljoen mensen jaarlijks een griepprik.
De griep-prik wordt meestal in oktober of november gegeven vóór de volgende griepgolf. Omdat het griepvirus steeds van aard veranderd, wordt de griepprik ieder jaar herhaald met een nieuw vaccin.
Als u 60 jaar of ouder bent, of als u (of uw kind) diabetes, een hart-, nier- of longziekte of een verminderde weerstand heeft, dan ontvangt u ieder jaar in oktober of november een schriftelijke uitnodiging van uw huisarts voor de griepprik. Meestal geeft de huisarts een tijdstip aan waarop u de griepprik krijgt in de huisartsenpraktijk. Dat is tussen half oktober en half november. Het vaccin is al in de praktijk aanwezig. U hoeft dus niet eerst naar de apotheek te gaan.
Als u niet tot de doelgroep van de gratis griepprik behoort, kunt u de griepprik zelf betalen.
Mogelijke symptomen na de griepprik:
- Rode gevoelige plek op plaats van inenting (gedurende 1-2 dagen)
- Lichte griepverschijnselen: o.a. lusteloosheid (ziek-/slap-gevoel), hoofdpijn, temperatuurverhoging (gedurende 1-2 dagen)
Let op! Als besmetting plaats vindt met een griepvirus dat niet in de grieprik zit, kunt alsnog griep krijgen.
Griepvormen
Mogelijke vormen (varianten) van griep:
- A-griep
Komt om de 1-3 jaar op betrekkelijk kleine schaal voor (epidemisch) en om de 12-24 jaar op grote schaal (pandemisch). De oorzaak is een(verandering in het genetische materiaal van het griepvirus.
- B-griep
Deze vorm van griep lijkt op A-griep en komt alleen voor op kleinere schaal (om de 3-4 jaar).
- C-griep
Lichte vorm van griep die veel op verkoudheid lijkt.
- Nieuwe griep-varianten
Regelmatig ontstaan er nieuwe vormen van griep waartegen de mens aanvankelijk weinig of geen weerstand heeft. Dit kan o.a. worden veroorzaakt door plotselinge veranderingen in het genetische materiaal of versmelting van het genetische materiaal (DNA) van twee reeds bestaande vormen van griep (bijv. mensen- en vogelgriep). Dergelijke nieuwe vormen van griep kunnen een wereldwijde griepepidemie (grieppandemie) veroorzaken.
Griepepidemie (griepgolf)
Griepgolven doen zich met grote regelmaat voor. Ieder jaar kent wel één of twee griep-epidemieën; meestal in november en februari.
Grieppandemie
Een grieppandemie is een griepepidemie die zich over vrijwel de gehele wereld verspreidt. Een pandemie ontstaat ? in tegenstelling tot een epidemie ? door een nog onbekend virus, waartegen nog geen vaccin beschikbaar is.
Elke eeuw kent wel één of meer grieppandemieën. In de vorige eeuw waren er drie grieppandemieën, waarvan de Spaanse griep (1918) net zo veel slachtoffers (20-40 miljoen) maakte als de net daarvoor beëindigde Eerste Wereldoorlog.
Een mogelijke veroorzaker van een nieuwe grieppandemie is het vogelgriepvirus. Als dat virus op mensen overslaat zou er een nieuwe, onbekende vorm van griep kunnen ontstaan die gemakkelijk van mens op mens wordt overgedragen.
Vogelgriep (vogelpest, aviaire influenza)
De vogelgriep is een zeer besmettelijke, en betrekkelijk vaak dodelijke vorm van griep bij vogels/pluimvee, waaronder kippen en kalkoenen. Vogelgriep komt in zeldzame gevallen ook voor bij de mens.
Mogelijke symptomen van de vogelgriep:
Oogklachten, koorts, longontsteking
Oorzaak
De oorzaak van de vogelgriep is het H5N1-griepvirus dat via de ontlasting van pluimvee en/of inademing van deeltjes daarvan ook de mens kan besmetten. Het vogelgriepvirus is waarschijnlijk niet direct van mens op mens overdraagbaar (febr. 2004).
Beschikbare behandelingen van de vogelgriep:
- Behandeling van de oorzaak (causaal): virusremmer (o.a. oseltamvir/Tamiflu®)
- Behandeling van de symptomen
Let op! Er is nog geen vaccin tegen vogelgriep. De griepprik biedt géén bescherming tegen vogelgriep.
Mexicaanse griep (varkensgriep)
De Mexicaanse griep ofwel Influenza A (H1N1), is een grieppandemie van een nieuwe stam van het H1N1-varkensgriepvirus, die zijn oorsprong heeft in Mexico in maart 2009. Er worden ook enkele andere namen gehanteerd, waaronder (nieuwe) Influenza en vooral in de eerste dagen na de uitbraak varkensgriep.
Soort
Het nieuwe Influenza-virus is genetisch verwant aan varkensgriepvirussen, en verschilt aanzienlijk van bekende seizoensinfluenzavirussen. Het kan zich van mens op mens verspreiden.
Omdat het een geheel nieuw virus is, is er waarschijnlijk weinig immuniteit in de bevolking.
Klachten
Het beloop van de infecties is relatief mild, maar het is zeker dat het virus zal muteren en het is nog onzeker of de ernst van de klachten dan zal toenemen.
Precieze cijfers over de sterftekans aan deze griep zijn daarom niet bekend, maar wordt geschat op 0,57%, een veel hogere sterftegraad dan bij de gewone seizoensgriep.
Maatregelen
Patienten bij wie men de nieuwe influenza vermoedt, moeten bij de GGD gemeld worden. Hygienemaatregelen en toediening van antivirale middelen aan patienten en hun contacten kunnen de verspreiding remmen.
Let op! Er is vaccin tegen de Mexicaanse griep (Focetria®, Pandemrix®, Celvapan®). De 'normale'griepprik biedt géén bescherming tegen de Mexicaanse griep.
Zie ook:
- verkoudheid
- Vogelgriep voorkomen
Terug naar virusinfecties
Griepsymptomen
Mogelijke symptomen van griep:
- Plotseling hoge koorts en koude rillingen
- Overal pijn: o.a. buik, hoofd, keel, longen, achter ogen, spieren, rug
- Droge hoest
- Loopneus
- Braken (vooral bij kinderen)
- Bedlegerigheid.
- Lichtovergevoeligheid
- Voorhoofdholte-ontsteking (sinusitis)
- Middenoorontsteking (otitis media)
Let op!
De verschijnselen bij griep zijn meestal de eerste 2-3 dagen het hevigst en nemen daarna snel af.
Complicaties
Bij bepaalde risicopatiënten, zoals bejaarden en verzwakte hartpatiënten en suikerpatiënten, kan griep leiden tot verminderde afweer (immuundeficiëntie). Hierdoor kunnen zich ernstige complicaties voordoen.
Mogelijke complicaties:
- Hartontsteking (myocarditis)
- Hartklepontsteking (acuut reuma)
- Gewrichtsontstekingen (arthritis)
- Hersenvliesontsteking (meningitis)
- Bloedvergiftiging (sepsis)
- Onderhuidsbindweefselontsteking (cellulitis)
- Strotklepje-ontsteking (epiglottitis).
Let op!
Soms ontstaan nieuwe vormen van griep waartegen de mens aanvankelijk weinig of geen weerstand heeft. Oorzaken zijn (plotselinge) veranderingen in het genetische materiaal (mutaties) van het griepvirus of door versmelting van twee al bestaande vormen van griep. Als dat het geval is is de griepepidemie veel groter en zijn de griepsymptomen en complicaties meestal veel ernstiger.
Behandeling van griep
Beschikbare behandelingen van griep:
(1) Voorkomen (grieppreventie):
- Goede conditie: gezond eten, voldoende ontspanning en beweging en regelmatige nachtrust
- Geen intensief contact met mensen die griep hebben
- Tijdige inenting met een griepvaccin (griepprik of -spuit): als besmetting plaats vindt met een griepvirus dat niet in de grieprik zit, kunt alsnog griep krijgen.
(2) Medicijnen:
- Oseltamivir (Tamiflu®) of zanamivir (Relenza®): verminderen de griepverschijnselen en verkorten de griepperiode mits ze binnen 48 uur na de eerste griepverschijnselen ingenomen worden
(3) Uitzieken:
- Rustig aandoen (geen lichamelijke inspanningen verrichten)
- Voorkom afkoeling van het lichaam (bij voorkeur binnen blijven)
- Bij koorts het bed houden
- Veel water drinken (o.a. het vele zweten tijdens de koortsperiode leidt tot aanzienlijk vochtverlies)
(3) Symptoombestrijding:
- Pijn: griepmiddelen, zoals paracetamol of eenvoudige 'aspirine' (niet bij kinderen of gevoelige maag)
- Hoest: hoestmiddelen
(4) Oorzaakbestrijding (causaal-curatief): in ernstige gevallen antivirale middelen
Let op!
- Het is belangrijk dat de griep goed wordt uitgeziekt (5-10 dagen) omdat de griepverschijnselen anders verhevigd terug kunnen komen.
- Antibiotica, zoals penicilline, zijn alleen werkzaam tegen bacteriële infectieziekten en zijn daarom niet werkzaam tegen griep (wat een virusinfectie is).
- Antibiotica worden wel toegepast als tijdens de griep als extra complicatie een bacteriële ontsteking optreedt (bijv. longontsteking).
Oorzaken van griep
Mogelijke oorzaken van besmetting met griep- of influenza-virus A, B of C (orthomixo-virussen):
- Hoesten: besmette vochtdruppeltjes in de uitademingslucht
- Fysiek contact met besmette oppervlakken: o.a. handgeven, deurklinken, lichtknopjes, borden, bestek, etc.
- Speekselcontact
Naar de (huis)arts?
Raadpleeg de (huis)arts:
- voor jaarlijkse griepprik.
- als de griepverschijnselen na 3-5 dagen niet afnemen en/of erger worden.
- bij complicaties: o.a. longontsteking, kortademigheid, veel slijm bij hoesten, langer dan 5 dagen koorts, koorts keert weer terug na koortsvrije periode.
- als andere verontrustende verschijnselen optreden.
- als u tot een risicogroep behoort (zie ook aldaar)
Griep: risicogroepen
Mogelijke risicogroepen die in aanmerking komen voor een jaarlijkse griepprik (o.a.):
- 6o-plussers
- Suiker-patiënten
- Hart-patiënten (o.a. hartinfarct, hartritmestoornissen, hartoperatie)
- Long-patiënten (o.a. astma, chronische bronchitis, longemfyseem)
- Nier-patiënten
- Mensen met een verminderde weerstand door andere ziekte(n) of medische behandeling (o.a. HIV/AIDS patienten, mensen met leukemie of kanker)
- Kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die langdurig salicylaten, zoals aspirine, gebruiken
- Verstandelijk gehandicapten die in een instelling wonen.
Raadpleeg ? als u tot een risico-groep behoort ? zodra u griepverschijnselen heeft uw (huis)arts!
Griep: griepprik (griepspuit, influenza-vaccinatie)
De griepprik is een inenting (vaccinatie) met griepvaccin (meestal in de bovenarm) om griepverschijnselen te verminderen of geheel te voorkomen en mogelijke complicaties te voorkomen. In Nederland krijgen ca. 3,7 miljoen mensen jaarlijks een griepprik.
De griep-prik wordt meestal in oktober of november gegeven vóór de volgende griepgolf. Omdat het griepvirus steeds van aard veranderd, wordt de griepprik ieder jaar herhaald met een nieuw vaccin.
Als u 60 jaar of ouder bent, of als u (of uw kind) diabetes, een hart-, nier- of longziekte of een verminderde weerstand heeft, dan ontvangt u ieder jaar in oktober of november een schriftelijke uitnodiging van uw huisarts voor de griepprik. Meestal geeft de huisarts een tijdstip aan waarop u de griepprik krijgt in de huisartsenpraktijk. Dat is tussen half oktober en half november. Het vaccin is al in de praktijk aanwezig. U hoeft dus niet eerst naar de apotheek te gaan.
Als u niet tot de doelgroep van de gratis griepprik behoort, kunt u de griepprik zelf betalen.
Mogelijke symptomen na de griepprik:
- Rode gevoelige plek op plaats van inenting (gedurende 1-2 dagen)
- Lichte griepverschijnselen: o.a. lusteloosheid (ziek-/slap-gevoel), hoofdpijn, temperatuurverhoging (gedurende 1-2 dagen)
Let op! Als besmetting plaats vindt met een griepvirus dat niet in de grieprik zit, kunt alsnog griep krijgen.
Griepvormen
Mogelijke vormen (varianten) van griep:
- A-griep
Komt om de 1-3 jaar op betrekkelijk kleine schaal voor (epidemisch) en om de 12-24 jaar op grote schaal (pandemisch). De oorzaak is een(verandering in het genetische materiaal van het griepvirus.
- B-griep
Deze vorm van griep lijkt op A-griep en komt alleen voor op kleinere schaal (om de 3-4 jaar).
- C-griep
Lichte vorm van griep die veel op verkoudheid lijkt.
- Nieuwe griep-varianten
Regelmatig ontstaan er nieuwe vormen van griep waartegen de mens aanvankelijk weinig of geen weerstand heeft. Dit kan o.a. worden veroorzaakt door plotselinge veranderingen in het genetische materiaal of versmelting van het genetische materiaal (DNA) van twee reeds bestaande vormen van griep (bijv. mensen- en vogelgriep). Dergelijke nieuwe vormen van griep kunnen een wereldwijde griepepidemie (grieppandemie) veroorzaken.
Griepepidemie (griepgolf)
Griepgolven doen zich met grote regelmaat voor. Ieder jaar kent wel één of twee griep-epidemieën; meestal in november en februari.
Grieppandemie
Een grieppandemie is een griepepidemie die zich over vrijwel de gehele wereld verspreidt. Een pandemie ontstaat ? in tegenstelling tot een epidemie ? door een nog onbekend virus, waartegen nog geen vaccin beschikbaar is.
Elke eeuw kent wel één of meer grieppandemieën. In de vorige eeuw waren er drie grieppandemieën, waarvan de Spaanse griep (1918) net zo veel slachtoffers (20-40 miljoen) maakte als de net daarvoor beëindigde Eerste Wereldoorlog.
Een mogelijke veroorzaker van een nieuwe grieppandemie is het vogelgriepvirus. Als dat virus op mensen overslaat zou er een nieuwe, onbekende vorm van griep kunnen ontstaan die gemakkelijk van mens op mens wordt overgedragen.
Vogelgriep (vogelpest, aviaire influenza)
De vogelgriep is een zeer besmettelijke, en betrekkelijk vaak dodelijke vorm van griep bij vogels/pluimvee, waaronder kippen en kalkoenen. Vogelgriep komt in zeldzame gevallen ook voor bij de mens.
Mogelijke symptomen van de vogelgriep:
Oogklachten, koorts, longontsteking
Oorzaak
De oorzaak van de vogelgriep is het H5N1-griepvirus dat via de ontlasting van pluimvee en/of inademing van deeltjes daarvan ook de mens kan besmetten. Het vogelgriepvirus is waarschijnlijk niet direct van mens op mens overdraagbaar (febr. 2004).
Beschikbare behandelingen van de vogelgriep:
- Behandeling van de oorzaak (causaal): virusremmer (o.a. oseltamvir/Tamiflu®)
- Behandeling van de symptomen
Let op! Er is nog geen vaccin tegen vogelgriep. De griepprik biedt géén bescherming tegen vogelgriep.
Mexicaanse griep (varkensgriep)
De Mexicaanse griep ofwel Influenza A (H1N1), is een grieppandemie van een nieuwe stam van het H1N1-varkensgriepvirus, die zijn oorsprong heeft in Mexico in maart 2009. Er worden ook enkele andere namen gehanteerd, waaronder (nieuwe) Influenza en vooral in de eerste dagen na de uitbraak varkensgriep.
Soort
Het nieuwe Influenza-virus is genetisch verwant aan varkensgriepvirussen, en verschilt aanzienlijk van bekende seizoensinfluenzavirussen. Het kan zich van mens op mens verspreiden.
Omdat het een geheel nieuw virus is, is er waarschijnlijk weinig immuniteit in de bevolking.
Klachten
Het beloop van de infecties is relatief mild, maar het is zeker dat het virus zal muteren en het is nog onzeker of de ernst van de klachten dan zal toenemen.
Precieze cijfers over de sterftekans aan deze griep zijn daarom niet bekend, maar wordt geschat op 0,57%, een veel hogere sterftegraad dan bij de gewone seizoensgriep.
Maatregelen
Patienten bij wie men de nieuwe influenza vermoedt, moeten bij de GGD gemeld worden. Hygienemaatregelen en toediening van antivirale middelen aan patienten en hun contacten kunnen de verspreiding remmen.
Let op! Er is vaccin tegen de Mexicaanse griep (Focetria®, Pandemrix®, Celvapan®). De 'normale'griepprik biedt géén bescherming tegen de Mexicaanse griep.
Zie ook:
- verkoudheid
- Vogelgriep voorkomen
Terug naar virusinfecties
Medicijnen
Acetylsalicylzuur Tabletten (zelfzorg)Apotel®
Ascorbinezuur/Kinine Dragees (zelfzorg)
Aspirine® (zelfzorg)
DA Naproxennatrium Tabletten
DA Paracetamol Tabletten
Echinaforce Druppels A.Vogel
Influaforce N A. Vogel
Jumbo paracetamol Tabletten (zelfzorg)
Jumbo Paracetamol Zetpillen (zelfzorg)
Kaliumwaterstofcarbonaat/Kamfer/Levomenthol
Kinine/acorbinezuur ragees (zelfzorg)
Kruidvat Kinderparacetamol
Kruidvat Paracetamol
Oseltamivir Capsules/Drank
Paracetamol Injecties/Infusies
Paracetamol Tabletten/Drank (zelfzorg)
Paracetamol Zetpillen (zelfzorg)
Relenza®
Roter Paracetamol Smelttabletten
Roter Paracof®
Tamiflu®
Trekpleister Paracetamol Zetpillen
Top Dossiers