Pijn is een onaangenaam tot ondraaglijk gevoel dat dof, zeurend of stekend kan zijn en plaatselijk (lokale pijn) of overal (gegeneraliseerde pijn) in het lichaam kan voorkomen. Pijn is een signaal dat er iets mis is met het lichaam en/of de psyche.
De centrale verwerking van pijnsignalen vindt plaats in de thalamus in de tussenhersenen.
Omdat pijn een zuiver persoonlijke (subjectieve) beleving is, kan een ander niet of nauwelijks beoordelen hoeveel pijn iemand voelt (\"pijn is net zo erg als de patiënt zelf aangeeft\").

Let op!
De wijze waarop pijn wordt beleefd verschilt niet alleen sterk van persoon tot persoon, maar kan ook bij één en dezelfde persoon sterk variëren.

Ernst van de pijn

Indeling van pijn naar ernst:
- Lichte pijn: goed draaglijke pijn die vervelend of irritant kan zijn, maar het normale dagelijkse functioneren niet of licht verstoort.
- Matige pijn: draaglijke pijn die het normale dagelijkse functioneren niet of in geringe mate kan verstoren.
- Hevige pijn: hevige tot soms ondraaglijke pijn die normale dagelijkse functioneren ernstig kan verstoren tot vrijwel onmogelijk maken.
- Ondraaglijke pijn: pijn die het lichamelijke en/of geestelijke functioneren vrijwel onmogelijk maakt en daarom onmiddellijk moet worden behandeld.

Aard van de pijn

Indeling van pijn naar aard:
- Acute pijn: pijn die (vrij) plotseling opkomt en enkele uren, dagen of weken kan duren
- Chronische pijn: pijn die plotseling of geleidelijk aan opkomt en maanden, jaren of levenslang kan duren
- Pijn bij kanker: pijn die typisch is voor kanker, vaak in de laatste (terminale) fase (zie ook: pijn bij kanker)

Oorzaken van pijn

Mogelijke oorzaken van pijn:
- Lichamelijke of somatische pijn:
Pijn met een lichamelijke oorzaak, zoals hoofdpijn, migraine, buikpijn, oorpijn, spierpijn, kiespijn, verwondingen, plaatselijke druk, kneuzingen, verrekkingen, krampen, kolieken, ontstekingen, etc.
Bij lichamelijke pijn komen stoffen vrij (o.a. prostaglandines) die de pijnreceptoren van de gevoelszenuwen prikkelen. Daarnaast kan er ook sprake zijn van druk op de pijn- en/of tastsensoren.
- Psychosomatische pijn: lichamelijke pijn met een psychische oorzaak
- Psychische pijn ('geestelijk lijden'). Pijn die voornamelijk geestelijk wordt gevoeld (en veroorzaakt).
- Ingebeelde pijn: pijn waarvoor geen oorzaak kan worden gevonden. Hieronder valt ook pijn in lichaamsdelen die er niet meer zijn (fantoompijn).
- Combinatie van bovengenoemde of andere oorzaken.

Behandeling van pijn

Beschikbare behandelingen van pijn:
- Behandelen van de oorzaak (causale/curatieve pijnbestrijding), bijv. door middel van antibiotica (bij ontstekingspijn) of operatieve ingreep (o.a. abces of tumor)
- Verminderen/wegnemen van pijn als verschijnsel bij een aandoening met pijnstillers (palliatie)
- Behandeling van psychische klachten, zoals angst, depressie, psychosen, met psychofarmaca
- Psychotherapeutische en/of geestelijke begeleiding: bijv. bij pijn tijdens het levenseinde (terminale pijn)
- Combinatie van bovengenoemde behandelingen

Let op!
Omdat pijn een zuiver persoonlijke (subjectieve) beleving is, kan een ander niet of nauwelijks beoordelen hoeveel pijn een ander voelt. Pijnbehandeling moet daarom steeds in nauw overleg en met instemming van de patient gebeuren.

Zie ook:
- pijn bij kanker

Terug naar ziekten