Je kunt er niet meer omheen: op televisie, internet en in de krant lees je ineens van alles over de maagverkleiningsoperatie. Bekende Nederlanders als Patty Brard, Hanneke Groenteman, Jack Wouterse en Sonja Silva zijn vele kilo’s lichter en schrijven (of vloggen) over hun nieuwe leven zonder de extra kilo’s aan overgewicht.
Is het door al die BN’ers hip en trendy aan het worden om via een maagverkleining van je kilo’s af te komen? Is het het ultieme middel in de strijd tegen obesitas waarbij je achterover kunt leunen terwijl de kilo’s er vanzelf afvliegen? Hoe werkt zo’n maagverkleiningsoperatie nou eigenlijk?
Nederland wordt dikker, maagverkleiningen nemen toe
Uit cijfers van het CBS blijkt dat ruim 100.000 mensen last heeft van morbide obesitas. Dat zijn mensen met een BMI hoger dan 40. Om in aanmerking te komen voor een maagverkleining moet je minimaal een BMI hebben van 40. Tenzij je last hebt van ‘comorbiditeiten’, dat zijn klachten die er zijn als gevolg van het overgewicht zoals hoge bloeddruk, slaapapneu, suikerziekte, hoge cholesterol, etc. Dan voldoet een BMI van 35 of hoger. In totaal komen er in Nederland 330.000 mensen op basis van deze BMI in aanmerking voor een maagverkleining.
De afgelopen 10 jaar is het aantal maagverkleiningsoperaties enorm toegenomen: van 340 in 2008 naar ruim 12.000 dit jaar. De verwachting is dat dat aantal de komende jaren nog verder doorgroeit.
Een maagverkleining krijg je niet zo maar
Naast de BMI eis wordt er ook gekeken of je voldoet aan de volgende eisen:
- Leeftijd tussen de 18 en 65 jaar
- Er zijn geen medische oorzaken die het overgewicht veroorzaken
- Er zijn meerdere afvalpogingen ondernomen
- Er is langer dan vijf jaar sprake van obesitas
- Men is bereid om de levenswijze en eetgewoonten te veranderen
- Men is geen overmatig alcohol- of drugsgebruiker
Na aanmelding word je in het voortraject gezien en gesproken door een multidisciplinair team bestaande uit een medisch psycholoog, diëtiste, internist, chirurg en een anesthesioloog. Zijn er aanwijzingen voor een onbehandelde eetstoornis, dan word je eerst daarvoor behandeld.
De maagverkleining van Willeke
‘In 2017 was ik mijn overgewicht echt meer dan zat! Ik ging leuke dingen schrappen uit mijn leven: naar pretparken met de kinderen ging ik niet meer. Een hele dag daar lopen lukte niet meer en verder paste ik niet in de stoeltjes. Stoelen waren op zich al een probleem: een terrasstoel is vaak smal en niet al te stevig. Verder had ik last van transpireren in mijn gezicht waar ik me vreselijk voor schaamde, daardoor ging ik ook op mijn werk bepaalde bijeenkomsten uit de weg.
Na 30 jaar ervaring met álle diëten wist ik dat lijnen mijn niet het gewenste resultaat zou opleveren. De doorverwijzing voor een maagverkleining kreeg ik zonder enige vraag van mijn huisarts en het voortraject in het ziekenhuis liep ik in twee maanden door. Ik was goed voorbereid, las alles op internet wat er te lezen viel. Op 6 maart 2018 was het zo ver: ik kreeg mijn gastric bypass operatie!’
Verschillende soorten maagverkleiningsoperaties
In Nederland worden er met name drie operaties uitgevoerd:
- De gastric bypass. Hierbij wordt de maag verkleind tot de vorm en omvang van een kiwi. De operatie wordt ook wel de kiwi-operatie genoemd. Daarnaast wordt ook de dunne darm direct aangesloten op deze nieuwe verkleinde maag. Het effect is dat de patiënt minder kan eten én dat eten sneller het lichaam verlaat zonder volledig opgenomen te worden.
- De gastric sleeve. Hierbij wordt de maag verkleind en in de lengte richting doorgesneden. Hierbij krijgt de maag de vorm van een banaan, daarom wordt het de banaan-operatie genoemd. De rest-maag wordt verwijderd uit het lichaam. De darmen blijven ongemoeid met deze operatie.
- De mini-gastric bypass operatie. Deze operatie zit als het ware tussen de bovenstaande operaties in: de maag krijgt de vorm van een sleeve en de dunne darm wordt direct aangesloten op deze nieuwe verkleinde maag.
Over het algemeen kun je zo’n 75% van je overgewicht verliezen in het eerste jaar na de operatie. Dit gewichtsverlies heeft natuurlijk te maken met het feit dat er minder eten in de maag past en eten sneller door het lichaam wordt afgevoerd. Maar ook de hormoonhuishouding is de eerste 9 tot 16 maanden anders: patiënten hebben minder trek en ervaren eerder een ‘vol’ gevoel.
Achterover leunen met een maagverkleining?
Kun je achterover leunen met een maagverkleining en gaat het gewicht er vanzelf vanaf? Nee, zeker niet! In het jaar dat de hormoonhuishouding van slag is, is het belangrijk om een nieuwe levensstijl aan te meten. Een levensstijl die bestaat uit zes kleine porties eten per dag, het maken van gezonde keuzes en meer bewegen. Want na dat jaar is het lichaam als het ware gewend aan de aanpassingen en kun je weer grotere porties eten op en ervaar je weer meer trek. Als de nieuwe levensstijl dan niet volledig geïntegreerd is, is het risico groot dat men weer aan gaat komen.
Aankomen na een maagverkleining is een serieus risico. Ruim de helft van de mensen met een maagverkleining komt weer aan na 1,5 tot 2 jaar en een kleine 5% komt weer op het oude gewicht. Goede begeleiding is daarom essentieel. Vanuit het ziekenhuis maar ook vanuit de huisarts en diëtiste. Ook is het van groot belang om eventuele eetstoornissen vóór de operatie te behandelen. De stoornis verdwijnt niet door de operatie, de drang blijft bestaan en kan zich uiten in andere verslavingen. Ruim 10% van de patiënten die geopereerd zijn ontwikkelen een verslaving (bijvoorbeeld een alcohol-, drugs-, koop-, gok- of seksverslaving).
Een maagverkleining is niet geheel risicovrij
Het grootste deel van de mensen met een maagverkleining ervaart dit nieuwe leven als iets heel positiefs. Zij vallen af, krijgen meer energie, zijn vruchtbaarder (zo’n 40% van de patiënten die een maagverkleining ondergaan zitten in hun vruchtbare periode en kiezen voor een maagverkleining om zwanger te worden). Daarnaast neemt het zelfbeeld toe, krijgt men meer zelfvertrouwen en is kleding kopen zó veel leuker.
Maar een deel van de mensen ervaart klachten en complicaties. Van vervelende klachten waarbij de darmen van slag raken na het eten van bepaalde voeding, tot zeer ernstige complicaties waarbij soms zelfs wordt gekozen voor een ‘undo-operatie’: hierbij wordt de oude situatie zoveel mogelijk teruggebracht en de maagverkleining dus ongedaan gemaakt.
De meest voorkomende klachten en complicaties zijn:
- Dumpings: het eten van te grote porties voeding, of zoet of vet eten kan klachten veroorzaken die het meest lijken op een hypo die suikerpatiënten kunnen krijgen. Zweten, trillen, slaperigheid, ernstige darmklachten en soms zelfs flauwvallen. Bij sommige mensen is het zo erg dat zij amper wat kunnen eten zonder daar heftige klachten door te krijgen waardoor zelfs ondervoeding kan ontstaan.
- Darmhernia: door het afvallen ontstaat meer ruimte in de buikholte. Hierdoor krijgen de darmen meer bewegingsruimte en kunnen zij in de knoop raken. Een darmafknelling kan dodelijk zijn als er niet snel wordt ingegrepen.
- Galstenen: zo’n 10-15% van de mensen krijgt heftige pijn door galstenen. Hierdoor moet de galblaas worden verwijderd.
De maagverkleining van Willeke – deel 2
‘De eerste weken na mijn operatie ervaarde ik heel veel darmklachten. Ik at veel zuivelproducten zoals kwark, yoghurt en smeerkaas. Dit omdat je door het snelle afvallen veel eiwitten (80 tot 120 gram per dag) moet eten. Hierdoor voorkom je spierafbraak en vermoeidheidsklachten. Door mijn darmklachten (herrie en diarree) voelde ik me aan huis gebonden: ik durfde amper de deur uit. Totdat ik ergens op social media las over lactose-intolerantie. Iets dat blijkbaar vaak ontstaat na een maagverkleining. Ik ben direct gestopt met het eten van zuivel en mijn darmen waren weer rustig.
Nu, 5 maanden na mijn operatie, ben ik bijna 30 kilo afgevallen. Ik val gestaag elke week een kilo af. En soms sta ik een paar weken stil, dan heeft mijn lichaam weer even behoefte aan te wennen en stabiliseren. Dat hoort erbij. Sommige mensen vallen tot wel 3 kilo per week af. Vaak zijn dat jonge meiden of mensen die heel intensief gaan sporten. Ik zou graag meer en sneller afvallen, maar aan de andere kant is dit wel beter voor mijn lichaam. En 1 kilo per week is ook 52 kilo per jaar, daar ga ik voor!
Ik voel me verder goed. Ik merk dat ik meer energie krijg om dingen te ondernemen. Ik ben al drie kledingmaten afgevallen en winkelen wordt steeds leuker. Het gaat echter niet vanzelf: ik moet echt letten op de zes eetmomenten per dag. Op die dagen dat ik dat niet doe voel ik me zwakjes en wat duizelig én val ik ook niet af. Ik ben ook gestart met fysiofitness om in beweging te komen. Sporten is echt een hele hoge drempel voor mij, maar ik merk dat nu ik me fitter voel ik het leuker begin te vinden om in beweging te komen. De trap loop ik nu al sneller op en ik hijg beduidend minder. Inmiddels weet ik ook dat dit me nooit was gelukt door een dieet. En hoewel ik relatief pas in het begin van mijn maagoperatie zit, heb ik me wel voorgenomen dat ik nóóit meer wil aankomen!’
Boek ‘Banaan of kiwi, alles wat je wilt weten over maagverkleiningen’
Willeke heeft twee weken na haar operatie besloten een boek te schrijven over maagverkleiningen. Een boek vol informatie voor iedereen die een maagverkleining overweegt. Maar ook voor huisartsen, diëtistes en lifestyle-coaches: zij begeleiden de patiënt met obesitas die een maagverkleining overweegt of heeft gehad. Vaak hebben deze medisch specialisten nog onvoldoende (volledige) kennis en ervaring met deze complexe operatie en de gevolgen ervan. Willeke heeft voor haar boek veel ervaringsdeskundigen geïnterviewd. Verhalen van mensen die tot maar liefst 120 kilo zijn afgevallen en zeer gelukkig zijn met hun maagverkleining. Maar ook mensen die last hebben van ernstige complicaties. Ook heeft zij verschillende medisch specialisten mogen interviewen: een medisch psycholoog, diëtiste, internist, chirurg, anesthesioloog én heeft zij zelfs een maagverkleiningsoperatie mogen bijwonen!
Het boek Banaan of kiwi is te bestellen via www.banaanofkiwi.nl of via Bol.com en (online) boekhandels.
Top Dossiers