Rhodiola (rozewortel): Wat is het en waarvoor wordt het gebruikt?
De plant rhodiola rosea, ook wel rozewortel genoemd, komt van oorsprong voor in koude, bergachtige gebieden.
Het gebruik van rhodiola kent een lange geschiedenis, omdat de plant onder andere een rustgevende werking zou hebben.
In dit artikel duiken we in de eigenschappen en mogelijke voordelen van deze bijzondere plant.
Ook leg ik uit waar je op moet letten als je een rhodiola supplement wilt gebruiken.
Wat is rhodiola?
Rhodiola rosea (rozewortel) is een relatief zeldzame plant die op grote hoogten groeit in Europa, Azië en Noord-Amerika [1].
In sommige Scandinavische, Oost-Europese en Aziatische culturen is de plant al eeuwenlang populair vanwege de bijzondere eigenschappen [2].
Zo werd het in Siberië aan pasgetrouwde stellen gegeven om de vruchtbaarheid een boost te geven en gebruikten de Vikings het voor meer kracht en uithoudingsvermogen [3].
Vandaag de dag is rhodiola nog steeds behoorlijk in trek en wordt het om uiteenlopende redenen gebruikt. Deze redenen bespreek ik hieronder.
Voordelen rhodiola
Laat ik beginnen met het belangrijkste: rhodiola wordt in verband gebracht met allerlei gezondheidsvoordelen.
Deze voordelen komen ook naar voren in sommige wetenschappelijke studies. Maar om deze effecten te bewijzen, is meer onderzoek nodig.
Rhodiola wordt gezien als adaptogeen [4]. Adaptogenen zijn kruiden die je lichaam kunnen helpen bij stress. Daarnaast kunnen ze bijdragen aan het herstellen van je balans.
Er zijn aanwijzingen dat rhodiola een positief effect kan hebben op onder andere [3-5]:
- Stress (en stresssituaties)
- Vermoeidheid
- Somberheid
- Concentratievermogen
- Bloedsomloop en bloeddruk
- Fysieke prestaties
Ook zou rhodiola kunnen helpen bij bepaalde aandoeningen, zoals diabetes [6,7]. Maar ook hier geldt dat meer onderzoek nodig is om precies te weten hoe dit zit.
Actieve stoffen
In rhodiola zitten meer dan 140 verschillende stoffen [8].
Bij rhodiola supplementen draait het vooral om 2 actieve stoffen die in de plant te vinden zijn [9].
Deze stoffen zijn:
- Rosavinen
- Salidroside
Deze actieve stoffen zitten vooral in de wortels van de plant, in de verhouding 3% rosavinen en 1% salidroside.
Bij het uitkiezen van een rhodiola supplement wil je het liefst een supplement dat dezelfde hoeveelheden actieve stoffen bevat [10].
Waar je verder op moet letten? Dat vind je hieronder.
Waarop letten?
Let bij het selecteren van een rhodiola supplement op de volgende punten:
- Dosering
Gemiddeld gebruiken mensen tussen de 100 en 600 mg rhodiola per dag. In studies worden vergelijkbare doseringen aangehouden.
Welke dosering voor jou goed werkt, ontdek je door het zelf te testen. Mijn tip? Begin met een lage dosering en kijk wat het voor je doet.
Zorg er in ieder geval voor dat je binnen de 100 en 600 mg per dag blijft. Deze bandbreedte is namelijk het meest onderzocht.
- Kwaliteit
Wat maakt dat een rhodiola supplement een hoge kwaliteit heeft?
Dat hangt onder andere af van de zuiverheid, herkomst en of het supplement een kwaliteitscontrole ondergaat.
Een zuiver supplement bevat zo min mogelijk onnodige hulpstoffen. Denk aan kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen.
Verder vind ik het fijn als een merk weet waar de rhodiola vandaan komt. Zo kan er iets vermeld worden over de herkomstregio of teeltmethode.
Gaat het bijvoorbeeld om biologische rhodiola? Wordt het op verantwoorde wijze verbouwd? Dit soort informatie zegt veel over de kwaliteit.
Een laatste punt waar je op kunt letten, zijn kwaliteitscontroles. Denk aan laboratoriumtests en controles op schadelijke stoffen.
- Gestandaardiseerde werkzame stoffen
Ik noemde het hiervoor al: check of je rhodiola supplement 3% rosavinen en 1% salidroside bevat.
Door standaardisatie bevat elk supplement dezelfde hoeveelheden werkzame stoffen. Wel zo handig natuurlijk; je gebruikt een supplement immers niet voor niets.
Ook draagt standaardisatie bij aan de veiligheid van een supplement.
- Prijs per dag
Voldoet een supplement aan al je eisen? Check dan nog wel even de prijs per dag.
Kijk daarvoor altijd naar de hoeveelheid capsules die je per dag moet innemen. Dit kan namelijk veel invloed hebben op de uiteindelijke kosten van een supplement.
Gebruik
De meeste mensen nemen rhodiola ’s ochtends of ’s middags in, bij voorkeur vóór de maaltijd.
Omdat het een licht stimulerend effect kan hebben, wordt het in het algemeen afgeraden om rhodiola ’s avonds in te nemen.
Volg altijd de instructies op de verpakking van je supplement.
Veiligheid en bijwerkingen
In principe is het gebruik van rhodiola veilig [13,14].
Het komt weleens voor dat mensen duizeligheid ervaren, een droge mond krijgen of veel speeksel aanmaken. Stop altijd met het gebruik van rhodiola als je klachten ervaart en raadpleeg je (huis)arts of een deskundige professional.
Gebruik je bepaalde medicijnen? Vraag dan eerst je (huis)arts om advies. Rhodiola kan namelijk reageren met bepaalde stoffen in medicijnen.
Het gebruik van rhodiola tijdens de zwangerschap of het geven van borstvoeding wordt afgeraden. Dit omdat hier nog te weinig informatie over bekend is.
Tot slot
Rhodiola, of rozewortel, is een plantje dat op grote hoogten groeit in Europa, Azië en Noord-Amerika. Het plantje kent een lange geschiedenis van traditioneel gebruik.
Rhodiola is vandaag de dag nog steeds erg populair en wordt onder andere gebruikt bij stress en vermoeidheid. Maar meer onderzoek is nodig om de effecten van rhodiola te bewijzen.
Wil je weten wat rhodiola voor jou doet, dan moet je het dus vooral zelf testen.
Samenvatting
Rhodiola is een plant met bijzondere eigenschappen. De actieve stoffen zijn rosavinen en salidroside.
Ga je op zoek naar een rhodiola supplement, let dan op de volgende punten:
- Dosering (100 en 600 mg per dag)
- Kwaliteit (zuiverheid, herkomst en kwaliteitscontroles)
- Gestandaardiseerde actieve stoffen (3% rosavinen en 1% salidroside)
- Prijs per dag
Neem rhodiola ’s ochtends of ’s middags in, bij voorkeur vóór de maaltijd.
Vraag altijd eerst je (huis)arts om advies wanneer je medicijnen gebruikt en de inname van rhodiola overweegt.
Bij zwangerschap of borstvoeding wordt het gebruik van rhodiola afgeraden. Dit omdat hier nog te weinig informatie over is.
Bronnen:
[1] Booker, A. et al. (2016). The authenticity and quality of Rhodiola rosea products. Phytomedicine, 23(7), 754-762, doi: 10.1016/j.phymed.2015.10.006
[2] Panossian, A. et al. (2010). Rosenroot (Rhodiola rosea): traditional use, chemical composition, pharmacology and clinical efficacy. Phytomedicine 17.7 (2010): 481-493, doi: 10.1016/j.phymed.2010.02.002
[3] Ishaque, S. et al. (2012). Rhodiola rosea for physical and mental fatigue: a systematic review. BMC complementary and alternative medicine, 12, 1-9, doi: 10.1186/1472-6882-12-70
[4] Khanum, F. et al. (2005). Rhodiola rosea: a versatile adaptogen. Comprehensive reviews in food science and food safety, 4(3), 55-62, doi: 10.1111/j.1541-4337.2005.tb00073.x
[5] Ju, L. et al. (2017). Salidroside, a natural antioxidant, improves β-cell survival and function via activating AMPK pathway. Frontiers in Pharmacology, 8, 749, doi: 10.3389/fphar.2017.00749
[6] Kwon, Y. I., & Jang, H. D. (2006). Evaluation of Rhodiola crenulata and Rhodiola rosea for management of type II diabetes and hypertension. Asia Pacific journal of clinical nutrition, 15(3), PMID: 16837437
[7] Pu, W. L. et al. (2020). Anti-inflammatory effects of Rhodiola rosea L.: A review. Biomedicine & Pharmacotherapy, 121, 109552, doi: 10.1016/j.biopha.2019.109552
[8] Tinsley, G. M. et al. (2024). Rhodiola rosea as an adaptogen to enhance exercise performance: A review of the literature. British Journal of Nutrition, 131(3), 461-473, doi: 10.1017/S0007114523001988
[9] Dimpfel, W. et al. (2018). Assessing the quality and potential efficacy of commercial extracts of Rhodiola rosea L. by analyzing the salidroside and rosavin content and the electrophysiological activity in hippocampal long-term potentiation, a synaptic model of memory. Frontiers in pharmacology, 9, 425, doi: 10.3389/fphar.2018.00425
[10] Noreen, E. E. et al. (2013). The effects of an acute dose of Rhodiola rosea on endurance exercise performance. The Journal of Strength & Conditioning Research, 27(3), 839-847, doi: 10.1519/JSC.0b013e31825d9799
[11] Jówko, E. et al. (2018). Effects of Rhodiola rosea supplementation on mental performance, physical capacity, and oxidative stress biomarkers in healthy men. Journal of sport and health science, 7(4), 473-480, doi: 10.1016/j.jshs.2016.05.005
[12] Duncan, M. J., & Clarke, N. D. (2014). The effect of acute Rhodiola rosea ingestion on exercise heart rate, substrate utilisation, mood state, and perceptions of exertion, arousal, and pleasure/displeasure in active men. Journal of Sports Medicine, 2014(1), 563043, doi: 10.1155/2014/563043
[13] Edwards, D. et al. (2012). Therapeutic Effects and Safety of Rhodiola rosea Extract WS® 1375 in Subjects with Life‐stress Symptoms–Results of an Open‐label Study. Phytotherapy Research, 26(8), 1220-1225, doi: 10.1002/ptr.3712
[14] Kasper, S., & Dienel, A. (2017). Multicenter, open-label, exploratory clinical trial with Rhodiola rosea extract in patients suffering from burnout symptoms. Neuropsychiatric disease and treatment, 889-898, doi: 10.2147/NDT.S120113
