Op of rond Wereld ME dag georganiseerd (12 mei) is er veel publiciteit over de ziekte ME (Myalgische encefalomyelitis ). Deze artikelen geven vaak een eenzijdig beeld. Dit artikel van Maria van der Linden (pseudoniem) geeft een breder beeld van ME, door sommigen ook wel CVS (Chronisch vermoeidheidssyndroom) of ME/CVS genoemd. De benaming ME geeft aan dat er ontstekingen zijn in de hersenen en in het ruggenmerg en dat daarnaast sprake is van spierpijn.

Niet zomaar ‘moe’

Patiënten met ME zijn niet gewoon 'moe ' .Van vermoeidheid kan je herstellen, maar deze patiënten zijn uitgeput. Het is alsof al hun spieren een enorme klap gehad hebben. Het gevoel valt enigszins te vergelijken met dat van een zware griep. Bij ME patiënten is sprake van inspanningsintolerantie. Dit wordt in de wetenschap ook wel post exertional malaise (PEM) of Post-Exertional Neuroimmunological Exhaustion (PENE) genoemd. Patiënten die dit hebben zijn fysiek niet in staat om hun activiteiten uit te breiden – ze kunnen daar niet de vereiste hoeveelheid energie voor produceren. Na een geestelijke of lichamelijke inspanning krijgen ze te maken met een verergering van de symptomen, die direct maar ook pas later kan optreden. Deze verergering duurt minstens 24 uur maar vaak ook langer.

Klachten

Behalve uitputting, hebben patiënten vaak sprake ook andere symptomen zoals spierpijn- en gewrichtspijn, lang aanhoudend malaisegevoel na inspanning, hartklachten, hoofdpijn, slaapstoornissen, maag- en darmklachten, concentratie- en/of geheugenproblemen.

Er zijn 4 gradaties:

  1. Licht: men kan nog ongeveer 50% van vergeleken met de gezonde situatie tevoren. Werken lukt vaak nog wel maar er is geen energie meer over voor een sociaal leven na het werk.
  2. Matig: grotendeels huisgebonden.
  3. Ernstig: grotendeels bedlegerig
  4. Zeer ernstig: volledig bedlegerig en volledig afhankelijk van hulp bij elementaire dingen zoals wassen en eten. Sommigen kunnen geen daglicht en prikkels meer verdragen en liggen 24 uur per dag in een donkere kamer zonder geluid.

Cognitieve gedragstherapie bij ME

Vaak wordt gezegd dat ME patiënten kunnen herstellen als ze Cognitieve Gedragstherapie (CGT) volgen gecombineerd met tijdscontingent opbouwen van activiteiten (Graded Excercise Therapy, GET). De onderliggende hypothese is dat ME / CVS in stand gehouden wordt door verkeerde gedachten. De behandeling is erop gericht het denken over vermoeidheid te veranderen en gelijktijdig het activiteitenniveau op te voeren. Dit gebeurt door patiënten te laten beginnen met bijvoorbeeld 5 minuten lopen op de eerste dag. De tweede dag moet je 6 minuten lopen, de derde dag 7 minuten, de vierde dag 8 minuten enz. De patiënt moet dit ook doen als hij zich erg moe voelt. Het idee hierachter is dat je zo weer herstelt. De reden waarom ME patiënten hier bezwaar tegen hebben is dat het tot verergering van hun klachten leidt. ME patiënten hebben, zoals hierboven reeds vermeld, last van inspanningsintolerantie.ME patiënten en patiënten met onverklaarbare vermoeidheidsklachten zonder inspanningsintolerantie worden in de onderzoeken over CGT/GET j vaak in één adem genoemd onder de naam ME/CVS. In het beste geval kunnen ME patiënten -binnen hun grenzen! - zo actief mogelijk blijven. Dit heet pacing. Patiënten hebben hier vaak baat bij.


Kritiek op onderzoeken naar CGT/GET

De afgelopen jaren zijn de onderzoeken naar CGT/GET in Nederland en in het buitenland opnieuw geanalyseerd en daarbij zijn ernstige fouten gevonden. Zo wordt bijvoorbeeld niet vermeldt dat een deel van de van patiënten voortijdig met de behandeling stopt en wat daarvan de redenen zijn, er wordt uitsluitend afgaan op de ervaringen van de patiënten v.w.b. verbetering zonder dat dit gestaafd kan worden met feiten door bijvoorbeeld gegevens over de mate van beweging op basis van een actometer. Op de selectie van patiënten is ook kritiek :mensen die bedlegerig of huisgebonden zijn komen in de onderzoeken niet voor. Het lijkt erop dat alleen patiënten die relatief lichte klachten hebben in de onderzoeken betrokken zijn. De voorstanders van CGT/GET in Nederland en in het buitenland blijven echter ervan overtuigd dat deze therapie succesvol is. Ze blijven achter hun oorspronkelijke onderzoeken staan. Dit leidt tot discussies met zowel patiënten als met wetenschappers die in tal van studies bewijzen zien voor een biomedische oorzaak van ME.

Biomedisch onderzoek

Wereldwijd wordt er onderzoek gedaan naar de oorzaak of oorzaken van ME. Er zijn al veel afwijkingen gevonden. Zo zijn er studies die aantonen dat er sprake is van problemen met het immuunsysteem, er zijn studies waaruit blijkt dat er problemen zijn met de energieproductie, de schildklier, het maag- darmkanaal, het hart5 Geen van de onderzoeken heeft nog dé oorzaak van ME kunnen achterhalen. Hiervoor moet niet alleen verder gezocht worden, maar moet ook bestaand onderzoek herhaald worden. Immers, alleen als resultaten door andere onderzoekers bevestigd kunnen worden is er sprake van een betrouwbare uitkomst.

Gezondheidsraad

Een burgerinitiatief “Erken ME” van Groep ME Den Haag, zorgde dat de Tweede Kamer op de hoogte raakte van de slechte situatie van ME patiënten in Nederland. De problemen zijn groot: in de praktijk wordt de ziekte niet erkend (ondanks de classificatie van de WHO in 1969 als neurologische aandoening), de ernst en aard van de ziekte worden vaak ontkend, er is gebrek aan kennis over ME in de zorg, van de behandelingen (CGT/GET) gaan veel patiënten achteruit en het ontbreekt aan biomedisch onderzoek. Dit leidde in 2015 tot een opdracht van de Tweede Kamer aan de Gezondheidsraad onderzoek te doen naar wat er wetenschappelijk bekend is over ME en wat de te verwachten ontwikkelingen zijn. Het resultaat is een rapport dat op 19 maart 2018 aan het publiek gepresenteerd werd Volgens de Gezondheidsraad is ME is een ernstige chronische multisysteemziekte en die deze ziekte hebben moeten serieus genomen worden. Behandeling met CGT/GET mag volgens de Gezondheidsraad ook niet langer verplicht zijn om voor een uitkering of voorziening in het kader van de WMO in aanmerking te komen. Er moet snel geld beschikbaar komen voor biomedisch onderzoek dat zowel aan moet sluiten bij internationale biomedische kennis over ME als bij en de behoeften van patiënten.

Opvattingen in het buitenland

In de meeste landen heeft men, net als in Nederland, lang gedacht dat ME een psychosomatische aandoening is. Dit is echter aan het veranderen:
  • In de VS hebben de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) CGT van hun website verwijderd als aanbevolen behandeling van ME . Het CDC is een overheidsorganisatie die zich bezighoudt met het opsporen, behandelen en voorkomen van ziekten, vooral met het oog op het algemeen belang.
  • In Noorwegen heeft de regering in 2014 formeel excuses aangeboden. De Noorse regering erkende dat decennia lang de zorg voor ME patiënten onvoldoende geweest is . men heeft ten onrechte gedacht dat het een psychosomatische ziekte is, terwijl het een ernstige ziekte is biomedische oorzaken.

Meer weten?

Er is veel meer bekend over ME dan in dit artikel beschreven kan worden. Als u meer wilt weten, is het aan te bevelen te beginnen met het rapport van de International Concensus Committtee uit 2011, en het rapport van het Institute of Medicine uit 2015. Op “ME-gids.net” worden regelmatig onderzoeken naar ME gepubliceerd. De website “Wetenschap voor patiënten”, geeft in een reeks colleges van deskundigen op het gebied van ME informatie over de verschillende aspecten van deze ziekte.

Geraadpleegde literatuur

1 Agardy, Susanne, Chronic fatigue syndrome patients have no reason to accept the PACE trial results: Response to Keith J Petrie and John Weinman
In:
http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1359105317715476

2 Arnoldus, Rob en Arjen Speksnijder Bewegen is gezond? Over de schadelijke gevolgen van inspanning bij ME en de rol van de (fysio-) therapeut, Bewegen is gezond? Over de schadelijke gevolgen van inspanning bij ME en de rol van de (fysio-) therapeut
In:
https://www.psychfysio.nl/6_05_2/

3 Carruthers, B.M. e.a. Myalgic encephalomyelitis: International Consensus Criteria In: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2796.2011.02428.x

4 Clayton, Ellen e.a. Beyond Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome: Redefining an Illness
In:
http://www.nationalacademies.org/hmd/Reports/2015/ME-CFS.aspx

5 Frontiers Press Release: Chronic fatigue syndrome possibly explained by lower levels of key thyroid hormones 2018
In :
http://www.meassociation.org.uk/2018/03/frontiers-press-release-chronic-fatigue- syndrome-possibly-explained-by-lower-levels-of-key-thyroid-hormones-20-march-2018/

6 Gezondheidsraad, ME/CVS
In:
https://www.gezondheidsraad.nl/nl/nieuws/meer-onderzoek-nodig-naar-mecvs,

7 Joslyn, Rochelle Rondje Wetenschap over ME/cvs: korte hoogtepunten van biomedisch onderzoek tot nu toe
In :
https://www.me-gids.net/module-ME_CVS_docs-viewpub-tid-1-pid-1857.html

8 Journal of Health Psychology http://journals.sagepub.com/toc/hpqa/22/9 heeft in augustus 2017 een heel nummer gewijd aan de kritiek op het Engelse onderzoek nar CGT/GET bij ME (de zgn. PACE trial)

9 ME-gids.net https://www.me-gids.net

10 The PACE trial
In: http://me-pedia.org/wiki/PACE_trial

11 Simper, Siobhan The Difference Between Chronic Fatigue and Chronic Fatigue Syndrome In: https://themighty.com/2017/05/difference-chronic-fatigue-myalgic-encephalomyelitis- chronic-fatigue-syndrome-mecfs/

12 Twisk, F.N.M. en L.A.A.M. Corsius An analysis of Dutch hallmark studies confirms the outcome of the PACE trial: cognitive behaviour therapy with a graded activity protocol is not effective for chronic fatigue syndrome and Myalgic Encephalomyelitis
In:
http://www.oatext.com/pdf/GMO-1-117.pdf ,

13 Wilshire, Carolyn E. e.a Rethinking the treatment of chronic fatigue syndromea reanalysis and evaluation of findings from a recent major trial of graded exercise and CBT In: https://bmcpsychology.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40359-018-0218-3,

14 Woodruff, L.K. ME/CFS' and 'CFS/ME' do not exist!!!!
In:
https://www.bmj.com/rapid-response/2011/11/02/mecfs-and-cfsme-do-not-exist