BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER

Delitab-HCT 2,5 mg/12.5 mg tabletten
Delitab-HCT 5 mg/25 mg tabletten
Ramipril/Hydrochloorthiazide

Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het innemen van dit geneesmiddel.
* Bewaar deze bijsluiter. Het kan nodig zijn om deze nog eens door te lezen.
* Heeft u nog vragen, raadpleeg dan uw arts of apotheker.
* Dit geneesmiddel is aan u persoonlijk voorgeschreven. Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen. Het kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als de verschijnselen dezelfde zijn als waarvoor u het geneesmiddel heeft gekregen.
* Wanneer één van de bijwerkingen ernstig wordt of als er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

In deze bijsluiter
1. Wat is Delitab-HCT en waarvoor wordt het gebruikt
2. Wat u moet weten voordat u Delitab-HCT inneemt
3. Hoe wordt Delitab-HCT ingenomen
4. Mogelijke bijwerkingen
5. Hoe bewaart u Delitab-HCT
6. Aanvullende informatie

1. WAT IS DELITAB-HCT EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT

Delitab-HCT is een combinatie van twee geneesmiddelen, met name ramipril en hydrochloorthiazide.

Ramipril behoort tot een groep van geneesmiddelen die “ACE-remmers” (Angiotensine-ConversieEnzym remmers) worden genoemd.

Het werkt door:
* in uw lichaam de productie van stoffen die uw bloeddruk verhogen, te verminderen.
* uw bloedvaten te ontspannen en te verwijden
* het voor uw hart gemakkelijker te maken om het bloed rond te pompen in uw lichaam.
Hydrochloorthiazide behoort tot een groep van geneesmiddelen die “thiazide diuretica” of plastabletten worden genoemd. Het werkt door de hoeveelheid water (urine) die u produceert, te verhogen. Hierdoor daalt uw bloeddruk.
Delitab-HCT wordt gebruikt om een hoge bloeddruk te behandelen. De twee werkzame bestanddelen werken samen om uw bloeddruk te verlagen. Ze worden samen gebruikt als de behandeling met één bestanddeel niet werkte.

2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U DELITAB-HCT INNEEMT
Neem Delitab-HCT niet in:

* als u allergisch (overgevoelig) bent voor ramipril, hydrochloorthiazide of voor één van de andere bestanddelen van Delitab-HCT (zie rubriek 6)
* als u allergisch (overgevoelig) bent voor geneesmiddelen die gelijkaardig zijn aan Delitab-HCT (andere ACE-remmers of sulfonamide-derivaten).
Tekenen van een allergische reactie kunnen omvatten: huiduitslag, slik- of ademhalingsmoeilijkheden, zwelling van de lippen, het gelaat, de keel of de tong
• als u ooit een ernstige allergische reactie hebt gehad, “angio-oedeem” genaamd. De tekenen omvatten jeuk, netelroos (urticaria), rode strepen op de handen, de voeten en de keel, zwelling van de keel en de tong, zwelling rond de ogen en de lippen, ademhalings- en slikmoeilijkheden

* als u dialyse of een ander type bloedfiltratie krijgt. Afhankelijk van het apparaat dat wordt gebruikt, kan Delitab-HCT niet geschikt zijn voor u
* als u ernstige leverproblemen hebt
* als u abnormale hoeveelheden zoutsubstanties (calcium, kalium, natrium) in uw bloed hebt
* als u nierproblemen hebt waarbij de bloedtoevoer naar uw nier verminderd is (stenose van de nierarterie)
* tijdens de laatste 6 maanden van de zwangerschap (zie rubriek hieronder “Zwangerschap en borstvoeding”).
* als u borstvoeding geeft (zie rubriek hieronder “Zwangerschap en borstvoeding”).
Neem Delitab-HCT niet in als één van de bovenstaande waarschuwingen op u van toepassing is. Als u twijfelt, raadpleeg uw arts voordat u Delitab-HCT inneemt.

Wees extra voorzichtig met Delitab-HCT

Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt:
* als u hart-, lever- of nierproblemen hebt
* als u veel lichaamszouten of -vloeistoffen hebt verloren (als u misselijk bent geweest (braken), diarree hebt gehad, meer hebt gezweet dan gewoonlijk, een zoutarm dieet volgt, gedurende lange tijd diuretica (plastabletten) hebt ingenomen of dialyse hebt ondergaan)
* als u een behandeling zult ondergaan om uw allergie op bijen- of wespensteken te verminderen (desensibilisatie)
* als u een verdovingsmiddel toegediend zult krijgen. Dit kan toegediend worden voor een operatie of een tandheelkundige ingreep. Het kan nodig zijn de dag ervoor te stoppen met uw Delitab-HCT behandeling. Vraag uw arts om advies.
* als u grote hoeveelheden kalium in uw bloed hebt (aangetoond in de resultaten van bloedtesten)
* als u een collageenziekte hebt zoals sclerodermie of systemische lupus eythematodes
* vertel uw arts als u denkt dat u zwanger bent of als u zwanger zou kunnen worden. Het gebruik van Delitab-HCT wordt niet aanbevolen tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap en kan ernstige nadelige effecten voor de baby hebben bij gebruik vanaf een zwangerschapsduur van drie maanden, zie ook rubriek “Zwangerschap en borstvoeding”.

Kinderen
Het gebruik van Delitab-HCT is niet aanbevolen bij kinderen en adolescenten onder de 18 jaar. Dit is omdat het geneesmiddel nooit werd gebruikt bij deze leeftijdsgroepen.

Als één van de bovenstaande waarschuwingen op u van toepassing is (of als u twijfelt), raadpleeg uw arts voordat u Delitab-HCT inneemt.

Inname van Delitab-HCT met andere geneesmiddelen

Vertel uw arts of apotheker als u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder voorschrift kunt krijgen (waaronder kruidengeneesmiddelen). De reden hiervoor is dat Delitab-HCT een invloed kan hebben op de manier waarop andere geneesmiddelen werken. Omgekeerd kunnen sommige geneesmiddelen een invloed hebben op de manier waarop Delitab-HCT werkt.

Informeer uw arts als u één van de volgende geneesmiddelen inneemt. Ze kunnen ervoor zorgen dat Delitab-HCT minder goed werkt:
* Geneesmiddelen die gebruikt worden om pijn en ontsteking te verminderen (bijv. niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAIDs) zoals ibuprofen of indometacine en aspirine)
* Geneesmiddelen die gebruikt worden voor de behandeling van een lage bloeddruk, shock, hartinsufficiëntie, astma of allergieën zoals efedrine, noradrenaline of adrenaline. Uw arts zal uw bloeddruk moeten controleren.

Informeer uw arts als u één van de volgende geneesmiddelen inneemt. Ze kunnen de kans op bijwerkingen verhogen als u ze inneemt samen met Delitab-HCT:
* Geneesmiddelen die gebruikt worden om pijn en ontsteking te verminderen (bijv. niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAIDs) zoals ibuprofen of indometacine en aspirine)
* Geneesmiddelen die de hoeveelheid kalium in uw bloed kunnen verlagen. Ze omvatten geneesmiddelen voor constipatie, diuretica (plastabletten), amfotericine B (gebruikt voor schimmelinfecties) en ACTH (gebruikt om te testen of uw bijnieren goed werken)
* Geneesmiddelen voor kanker (chemotherapie)
* Geneesmiddelen voor hartproblemen, waaronder problemen met uw hartslag
* Geneesmiddelen om de afstoting van organen na een transplantatie te verhinderen, zoals ciclosporine
* Diuretica (plastabletten) zoals furosemide
* Geneesmiddelen die de hoeveelheid kalium in uw bloed kunnen verhogen zoals spironolacton, triamtereen, amiloride, kaliumzouten, en heparine (om het bloed te verdunnen)
* Steroïden gebruikt voor ontsteking zoals prednisolon
* Calciumsupplementen
* Allopurinol (gebruikt om de urinezuurspiegel in uw bloed te verlagen)
* Procaïnamide (voor hartritmestoornissen)
* Colestyramine (om de hoeveelheid vet in uw bloed te verminderen)
* Carbamazepine (voor epilepsie).

Informeer uw arts als u één van de volgende geneesmiddelen inneemt.
Ze kunnen beïnvloed zijn door Delitab-HCT:
* Geneesmiddelen voor diabetes zoals orale glucoseverlagende geneesmiddelen en insuline. Delitab-HCT kan uw bloedsuikerspiegel verlagen. Controleer uw bloedsuikerspiegel strikt terwijl u Delitab-HCT inneemt
* Lithium (voor mentale problemen). Delitab-HCT kan de hoeveelheid lithium in uw bloed verhogen. Uw arts zal de hoeveelheid lithium in uw bloed strikt moeten controleren.
* Geneesmiddelen om uw spieren te ontspannen
* Kinine (voor malaria)
* Geneesmiddelen die jood bevatten; deze kunnen gebruikt worden als u een scan of radiografie in het ziekenhuis moet ondergaan
* Penicilline (voor infecties)
* Geneesmiddelen om het bloed te verdunnen die u inneemt via de mond (orale anticoagulantia) zoals warfarine.

Als één van de bovenstaande waarschuwingen op u van toepassing is (of als u twijfelt), raadpleeg uw arts voordat u Delitab-HCT inneemt.

Testen
Controleer met uw arts of apotheker voordat u uw geneesmiddel inneemt:
* als u een test voor de bijschildklierfunctie ondergaat. Delitab-HCT kan de resultaten van de test beïnvloeden.
* als u een sporter bent die een anti-doping test moet ondergaan. Delitab-HCT kan u een positief resultaat geven.

Inname van Delitab-HCT met voedsel en alcohol

* Het drinken van alcohol samen met Delitab-HCT kan u duizelig of ijlhoofdig maken. Als u ongerust bent hoeveel u mag drinken terwijl u Delitab-HCT inneemt, bespreek dit met uw arts aangezien bloeddrukverlagende geneesmiddelen en alcohol bijkomende effecten kunnen hebben.
* Delitab-HCT mag ingenomen worden met of zonder voedsel.

Zwangerschap en borstvoeding

Vertel uw arts als u denkt dat u zwanger bent (of zwanger zou kunnen worden).
Delitab-HCT mag tijdens de eerste 12 weken van de zwangerschap niet ingenomen worden en in het geheel niet na de 13 de week, aangezien het gebruik ervan tijdens de zwangerschap mogelijke letsels kan veroorzaken bij uw baby.
Als u zwanger wordt tijdens een behandeling met Delitab-HCT, informeer uw arts onmiddellijk. Voorafgaand aan een geplande zwangerschap zal u een ander geschikt bloeddrukverlagend middel in plaats van Delitab-HCT worden voorgeschreven
U mag geen Delitab-HCT innemen als u borstvoeding geeft.

Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.

Rijvaardigheid en het gebruik van machines

U kan zich duizelig voelen terwijl u Delitab-HCT inneemt. Dit is meer waarschijnlijk als u de behandeling met Delitab-HCT start of als u een hogere dosis begint in te nemen. Als dit gebeurt, bestuur geen voertuig of gebruik geen werktuigen of machines.

3. HOE WORDT DELITAB-HCT INGENOMEN

Volg bij het innemen van Delitab-HCT steeds nauwgezet het advies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of apotheker.

Hoe dit geneesmiddel innemen
* Neem dit geneesmiddel in via de mond, dagelijks op hetzelfde tijdstip van de dag, gewoonlijk ’s morgens.
* Slik de tabletten in met een beetje vloeistof.
* Kauw of plet de tabletten niet.

Hoeveel innemen
Behandeling van hoge bloeddruk
Uw arts zal de hoeveelheid die u moet innemen, aanpassen tot uw bloeddruk onder controle is.

Oudere patiënten
Uw arts zal de aanvangsdosis verlagen en uw behandeling trager aanpassen.

Wat u moet doen als u meer van Delitab-HCT heeft ingenomen dan u zou mogen

Raadpleeg een arts of ga onmiddellijk naar de spoedgevallendienst van het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Rijd niet zelf naar het ziekenhuis, laat u brengen door iemand anders of bel een ziekenwagen. Neem de verpakking van het geneesmiddel mee. Zo zal de arts weten wat u hebt ingenomen.

Wat u moet doen wanneer u bent vergeten Delitab-HCT in te nemen

* Als u een dosis bent vergeten, neem dan uw normale dosis wanneer het bijna tijd is.
* Neem geen dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen.

Als u nog vragen heeft over het gebruik van dit geneesmiddel, vraag dan uw arts of apotheker.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN

Zoals alle geneesmiddelen kan Delitab-HCT bijwerkingen veroorzaken hoewel niet iedereen deze bijwerkingen krijgt.

• Zwelling van het gelaat, de lippen of de keel waardoor u slik- of ademhalingsmoeilijkheden kan hebben, alsook jeuk en huiduitslag. Dit kan een teken zijn van een ernstige allergische reactie op Delitab-HCT
* Ernstige huidreacties waaronder huiduitslag, zweren in uw mond, verergering van een vooraf bestaande huidziekte, roodheid, blaarvorming of loskomen van de huid (zoals Stevens-Johnson syndroom, toxische epidermale necrolyse of erythema multiforme).

Informeer onmiddellijk uw arts als u het volgende ondervindt:
* Een snellere hartslag, onregelmatige of krachtige hartslagen (hartkloppingen: palpitaties), borstpijn, een beklemmend gevoel in uw borst, of ernstigere problemen waaronder een hartaanval en een beroerte
* Kortademigheid, hoest, koorts die 2 tot 3 dagen aanhoudt en minder honger hebben. Dit zouden tekenen kunnen zijn van longproblemen waaronder ontsteking
* Gemakkelijker blauwe plekken hebben, langer bloeden dan normaal, elk teken van bloeding (bijv. tandvleesbloeding), purperen vlekjes, vlekken op de huid of gemakkelijker infecties krijgen dan gewoonlijk, keelpijn en koorts, zich moe, zwak of duizelig voelen of een bleke huid hebben. Dit kunnen tekenen zijn van problemen met uw bloed of uw beenmerg
* Ernstige maagpijn die kan uitstralen naar uw rug. Dit kan een teken van pancreatitis zijn (ontsteking van de pancreas).
* Koorts, rillingen, vermoeidheid, verminderde eetlust, maagpijn, misselijkheid, gele verkleuring van uw huid of ogen (geelzucht). Dit kunnen tekenen zijn van leverproblemen zoals hepatitis (ontsteking van de lever) of leveraantasting.

Andere bijwerkingen omvatten:

Waarschuw uw arts als één van de volgende symptomen ernstig wordt of langer dan enkele dagen duurt.

Vaak (komen voor bij minder dan 1 op 10 mensen)
* Hoofdpijn, zich zwak of moe voelen
* Zich duizelig voelen. Dit is meer waarschijnlijk als u de behandeling met Delitab-HCT start of als u een hogere dosis begint in te nemen
* Droge prikkelhoest of bronchitis
* Een bloedtest die een grotere hoeveelheid suiker dan gewoonlijk in uw bloed toont. Als u diabetes hebt, kan dit uw diabetes verergeren
* Een bloedtest die een grotere hoeveelheid urinezuur dan gewoonlijk in uw bloed toont
* Pijnlijke, rode en gezwollen gewrichten

Soms ( komen voor bij minder dan 1 op 100 mensen)
* Huiduitslag met of zonder verheven zone
* Blozen, flauwvallen, hypotensie (abnormaal lage bloeddruk), in het bijzonder als u snel rechtstaat of gaat rechtop zitten
* Evenwichtsstoornissen (vertigo)
* Jeuk en ongewone huidgevoelens zoals doofheid, tinteling, prikkeling, een brandend of kriebelend gevoel op uw huid (paresthesie)
* Een verminderde smaak of een verandering van de smaak
* Slaapstoornissen
* Zich depressief, angstig, zenuwachtiger of meer beverig voelen dan gewoonlijk
* Een verstopte neus, ontsteking van uw sinussen (sinusitis), kortademigheid
* Ontsteking van het tandslijmvlies (gingivitis), een gezwollen mond
* Rode, jeukende, gezwollen of waterige ogen
* Oorsuizingen
* Wazig zicht
* Haarverlies
* Borstpijn
* Pijn in uw spieren
* Constipatie, maag- of darmpijn

• Indigestie of misselijkheid
* Meer plassen (urineren) dan gewoonlijk over de loop van een dag
* Meer zweten dan gewoonlijk of zich dorstig voelen
* Verlies van eetlust of verminderde eetlust (anorexie), minder honger hebben
* Toegenomen of onregelmatige hartslag
* Gezwollen armen en benen. Dit kan een teken zijn dat uw lichaam meer water vasthoudt dan gewoonlijk
* Koorts
* Seksuele impotentie bij mannen
* Bloedtesten die een daling van het aantal rode bloedcellen, witte bloedcellen of plaatjes of van de hoeveelheid hemoglobine tonen
* Bloedtesten die veranderingen tonen in de manier waarop uw lever, pancreas of nieren werken
* Bloedtesten die minder kalium dan gewoonlijk in uw bloed tonen.

Zeer zelden (komen voor bij minder dan 1 op 10.000 mensen)
* Misselijkheid, diarree of zure oprispingen
* Een rode gezwollen tong of een droge mond
* Bloedtesten die meer kalium dan gewoonlijk in uw bloed tonen.

Andere bijwerkingen die gerapporteerd werden:
Informeer uw arts als één van de volgende bijwerkingen ernstig wordt of langer dan enkele dagen aanhoudt.
* Concentratiestoornissen, zich rusteloos of verward voelen
* Vingers en tenen die veranderen van kleur als het koud is en die daarna tintelen of pijnlijk zijn als u opwarmt. Dit kan wijzen op een fenomeen van Raynaud
* Borstvergroting bij mannen
* Bloedklonters
* Gehoorstoornissen
* Uw ogen die wateriger zijn dan gewoonlijk
* Personen die er geel uitzien
* Dehydratatie
* Zwelling, pijn en roodheid van uw wang (ontsteking van een speekselklier)
* Een zwelling in uw darmen die “intestinaal angio-oedeem” wordt genoemd en die gekenmerkt wordt door symptomen zoals buikpijn, braken en diarree
* Gevoeliger zijn voor zonlicht dan gewoonlijk
* Ernstige afschilfering of vervelling van de huid, jeukende huiduitslag met bulten of andere huidreacties zoals een rode huiduitslag op uw gelaat of voorhoofd
* Huiduitslag of blauwe plekken
* Vlekken op uw huid en koude ledematen
* Nagelproblemen (bijv. het verlies van nagelsubstantie en loslating van een nagel uit zijn nagelbed)
* Stijfheid van de skeletspieren of uw kaak niet kunnen bewegen (tetanie)
* Zwakte of krampen in uw spieren
* Verminderde seksuele libido bij mannen of vrouwen
* Bloed in uw urine. Dit zou een teken kunnen zijn van een nierprobleem (interstitiële nefritis)
* Meer suiker dan gewoonlijk in uw urine
* Een verhoogd aantal van bepaalde witte bloedcellen (eosinofilie) aangetoond tijdens een bloedtest
* Bloedtesten die te weinig bloedcellen in uw bloed tonen (pancytopenie)
* Bloedtesten die een verandering van de hoeveelheid zouten zoals natrium, calcium, magnesium en chloor in uw bloed tonen
* Vertraagde of verstoorde reacties
* Verandering in de manier waarop dingen ruiken
* Ademhalingsmoeilijkheden of verergering van astma


Als er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

5. HOE BEWAART U DELITAB-HCT

Buiten het bereik en zicht van kinderen houden.

Gebruik Delitab-HCT niet meer na de datum op de verpakking achter ‘Exp...’
Niet boven de 25° C bewaren in de originele verpakking bewaren zodat Delitab-HCT beschermd wordt tegen vocht.
Geneesmiddelen dienen niet weggegooid te worden via het afvalwater en met huishoudelijk afval. Vraag uw apotheker wat u met medicijnen moet doen die niet meer nodig zijn. Deze maatregelen zullen helpen bij de bescherming van het milieu.

6. AANVULLENDE INFORMATIE Wat bevat Delitab-HCT

Het werkzame bestanddeel is per tablet ramipril/hydrochloorthiazide. Dit is aanwezig in de vorm van resp. 2,5 of 5 mg ramipril en resp. 12,5 en 25 mg hydrochloorthiazide.

Andere bestanddelen (hulpstoffen) zijn lactosemonohydraat, hypromellose (E464), crospovidon (E1202), microkristallijne cellulose en natriumstearylfumaraat.
Hoe ziet Delitab-HCT er uit en wat is de inhoud van de verpakking

Tabletten
Delitab-HCT 2,5/12,5 tabletten. Witte, gemodificeerde capsulevormige tablet. Dubbelzijdige breuklijn met op een kant aan beide zijden van de breuklijn 2,5 en 12,5.
De tabletten zijn per 7, 10, 14, 20, 28, 30, 50, 98, 100, 2x14 tabletten verpakt in doordrukstrips

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen en fabrikant
Alfred E. Tiefenbacher (GmbH & Co. KG)
Van-der-Smissen-Strasse 1
22767 Hamburg
Duitsland

Fabrikant
Paranova Pack A/S Industriparken 23-25 2350 Ballerup
Denemarken
allphamed Pharbil Arzneimittel GmbH Göttingen
Hildebrandstr. 12
37081 Göttingen

Duitsland
Viminco A/S Lodshusvej 11 Postboks 119 4230 Skælskør Denmark

Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd in oktober 2009.

Deze bijsluiter bevat niet alle informatie in verband met uw geneesmiddel. Als u vragen hebt of als u twijfelt over iets, raadpleeg dan uw arts of apotheker.