Melk is goed voor elk, dat is hoe de meesten van ons zijn opgevoed. Toch hoor je steeds vaker van mensen om je heen dat ze lactose intolerant zijn en er eigenlijk helemaal niet goed op reageren. Maar wat is lactose intolerantie precies en hoe kom je erachter dat je lactose intolerant bent? Je leest het hier!


Wat is lactose eigenlijk?

Lactose is een type suiker dat van nature voorkomt in melk van de meeste zoogdieren. Mensen hebben een enzym in zich dat zorgt voor het afbreken van lactose voor de spijvertering, lactase. Dit enzym is vooral belangrijk voor zuigelingen voor de vertering van moedermelk.

Naarmate je ouder wordt, produceert ons lichaam steeds minder lactase, waardoor lactose niet goed verteert kan worden als je toch melk drinkt of veel zuivel blijft gebruiken. Dit kan leiden tot lactose intolerantie. Het kan ook ontstaan na een operatie of door ziekten van het maag-darmkanaal.

Waaraan kun je merken dat je last hebt van lactose tolerantie?

  • Maagpijn en een opgeblazen gevoel

Hoewel deze symptomen allerlei oorzaken kunnen hebben, komen ze erg vaak voor bij lactose intolerantie.

Als jij merkt dat je hier last van krijgt na het gebruik van zuivel, dan is de kans groot dat je lactose intolerant bent.

Koolhydraten zoals lactose worden niet afgebroken door het lichaam dus passeren ze via de darm naar de dikke darm, waar ze worden gefermenteerd en afgebroken door de daar van nature aanwezige bacteriën, microflora.

Dit proces veroorzaakt een toename van zuren en gassen, wat maagpijn en krampen kan veroorzaken (meestal rond de navel en in de onderste helft van de buik). De meeste zuren worden weer in de dikke darm opgenomen, maar niet allemaal. De overgebleven zuren en lactose verhogen de hoeveelheid water in de dikke darm.

Het opgeblazen gevoel wordt veroorzaakt door de toename van water en gas in de dikke darm, waardoor de darm uitrekt (dit wordt ook wel distentie genoemd).

Bij sommige mensen leiden de genoemde verschijnselen tot misselijkheid en zelfs overgeven. Je zou zeggen dat de ernst van de symptomen samenhangt met de hoeveelheid lactose die je consumeert, maar dat is niet zo. De ernst wordt bepaald door de gevoeligheid van individuen voor gevoelens van distentie.

  • Diarree

Iedereen heeft weleens last van diarree en dat kan verschillende oorzaken hebben. Ook hier geldt, als je dit hebt na het gebruik van zuivel is de kans groot dat je niet tegen lactose kunt.

Door lactose intolerantie ontstaat er meer water in de dikke darm, hetgeen leidt tot meer, frequenter en vloeibaarder ontlasting (diarree), vooral bij zuigelingen en jonge kinderen.

Bij gezonde mensen bereiken ongeveer 2 tot 20% van alle geconsumeerde koolhydraten (niet alleen lactose) onverteerd de dikke darm. Er moet 45 gram koolhydraten aanwezig zijn om diarree te veroorzaken.

Ervan uitgaande dat de lactose onverteerd de dikke darm bereikt, komt dit overeen met het drinken van ongeveer 750 ml tot een liter melk.

  • Verhoogde winderigheid

De fermentatie van lactose in de dikke darm veroorzaakt een toename van gassen.

Bij mensen met lactose intolerantie worden de microflora (bacteriën in de dikke darm) hier erg goed in, wat ertoe leidt dat er meer lactose wordt gefermenteerd in de dikke darm. Het resultaat hiervan is dat er meer winderigheid ontstaat.

De werking van de microflora verschilt van persoon tot persoon. Hoe beter de microflora hun werk doen, hoe meer gas er ontstaat en hoe sneller gas weer wordt opgenomen door de dikke darm.

Een voordeel: de gassen die ontstaan door lactose fermentatie stinken niet, in tegenstelling tot de gassen die ontstaan bij de afbraak van eiwitten in de dikke darm.

Laat jij dus opvallend veel windjes na het gebruik van zuivel, die niet stinken? Dan is de kans groot dat jij gevoelig bent voor lactose.

  • Obstipatie

Het lijkt misschien wat tegenstrijdig, omdat diarree een van de symptomen is die staat voor lactose intolerantie, maar ook obstipatie of verstopping kan een teken zijn van lactose intolerantie.

Bij de fermentatie van onverteerde lactose in de dikke darm wordt onder meer methaangas geproduceerd. Dit gas zou de tijd die voedsel nodig heeft om door de darmen te bewegen vertragen, wat bij sommige mensen leidt tot verstopping.

Ook obstipatie kan echter vele oorzaken hebben en er is meer onderzoek nodig om het verband aan te tonen tussen lactose intolerantie en obstipatie.

  • Andere symptomen

Naast de genoemde symptomen worden ook andere symptomen in verband gebracht met lactose intolerantie, waaronder vermoeidheid, hoofdpijn, eczeem, verlies van concentratie, mondzweren, spier- en gewrichtspijn en problemen met plassen. Het spreekt voor zich dat al deze verschijnselen ook andere oorzaken kunnen hebben.

En om het allemaal nóg verwarrender te maken: je hebt lactose intolerantie en je hebt melkallergie. Deze zijn niet gerelateerd maar komen wel vaak en boven die vaak samen voor! Ook bij melkallergie komen braken, diarree en maagpijn voor, er is echter een belangrijk verschil: melkallergie kan levensbedreigend zijn, lactose intolerantie gelukkig niet. Het is dus belangrijk om een juiste diagnose te stellen en duidelijk te hebben waar je last van hebt als je merkt dat je erge klachten hebt.

Je kunt door middel van een waterstof een ademtest doen bij een arts.

Heb je geen erge klachten maar heb je toch het gevoel dat je reageert op zuivel? Test eens wat je ervaart als je zuivel twee weken helemaal achterwege laat uit je voedingspatroon en wat je ervaart als je het wel gebruikt. Zo kom je er snel genoeg achter of je er gevoelig voor bent.

En het belangrijkste daarna: laat zuivel achterwege uit je voedingspatroon. Je hebt het niet nodig. Zeker niet als je daarnaast een volwaardig onbewerkt en koolhydraatarm voedingspatroon hebt.

Calcium kun je ook halen uit groene bladgroenten, bonen, sesamzaad, chiazaden, quinoa en vis.

Wil je toch graag melk in je koffie, gebruik dan een plantaardige melk zoals havermelk. Zo blijf je klachtenvrij en het smaakt nog heerlijk ook!