Autisme is een gedragsstoornis die in Nederland bij ongeveer 2 tot 5 per 10.000 mensen voorkomt. In het hoofd van mensen met autisme werkt het allemaal net wat anders dan bij andere mensen. Zo zijn zo over het algemeen minder goed op het gebied van communicatie en hebben zij moeite om de controle over hun emoties te behouden. Dit is voor iemand met autisme erg vervelend en ook de omgeving heeft vaak moeite om met hen om te gaan. Daarom zijn er talloze trajecten die helpen om te zorgen dat mensen met autisme zichzelf beter leren kennen, maar ook om de omgeving de juiste inzichten te geven in de manier waarop zij de juiste zorg kunnen bieden.

Bij autisme komen diverse kenmerken kijken, waar we in dit artikel dieper op ingaan. Dit zijn specifiek gedragseigenschappen. Daarbij zijn er talloze aanvullende stoornissen, zoals ADHD en hoogbegaafdheid, die ook vaak voorkomen bij kinderen en volwassenen die aan autisme lijden. Door hier dieper op in te gaan, wordt duidelijk wat er gedaan kan worden om mensen met autisme beter te helpen. Uiteindelijk is autisme niet te genezen, maar kan er veel gedaan worden om de basiskenmerken van de stoornis zo veel mogelijk te beperken. Dit helpt om bijvoorbeeld toch een leuke baan te vinden, zodat men zich kan ontplooien en een prettig leven kan leiden.

Wat bedoelen we met autisme?

Bij een autistische stoornis spreken we van het autisme-spectrum. Iedereen met deze gedragsstoornis valt binnen dit spectrum. Toch zijn er verschillende soorten stoornissen die binnen dit spectrum vallen, die niet direct als autisme worden beschreven. Zo vallen McDD, PDD-NOS en het syndroom van Asperger ook binnen dit spectrum. Als we het over autisme hebben, spreken we van klassiek autisme. Dit is waar we in dit artikel verder op ingaan. Er zijn diverse gedragingen die hieronder vallen, welke dus voornamelijk op het sociale en emotionele gebied aanwezig zijn. Onder iedere gebied vallen diverse kenmerken en er zijn ook aanvullende kenmerken die binnen klassiek autisme vallen.

Bij andere stoornissen die binnen het autisme-spectrum vallen zijn bepaalde kenmerken juist weer afwezig. Binnen de medische wereld is om die reden gekozen om deze met andere namen te dekken, zodat er ook voor iedere stoornis een goede behandeling kan plaatsvinden. Bij klassiek autisme zijn meerdere kenmerken actief aanwezig en ook in redelijk zware mate, terwijl de andere stoornissen vaak kenmerken hebben die niet specifiek actief aanwezig zijn of juist in zeer lichte mate voorkomen.

Dit zijn de kenmerken van autisme

Als we kijken naar de kenmerken van klassiek autisme dan vallen de volgende gedragingen op het sociale en emotionele gebied op.

Sociaal

  • Problemen met empathie - mensen met klassiek autisme hebben vooral moeite om zich in de ander te verplaatsen. Een lagere mate van empathie is hier de oorzaak van. Zij kunnen zich moeilijk inleven in de emoties van een ander, omdat zij het bijvoorbeeld lastig vinden dezelfde emoties in een situatie te voelen. De emoties van mensen met autisme werken anders. Dit komt vaak ook omgekeerd voor - mensen in de omgeving van personen met autisme vinden het lastig om goed in te schatten wat er in het hoofd omgaat.
  • Moeite met het maken van oogcontact - mensen die lijden aan klassiek autisme vinden het lastig om oogcontact te maken met de ander. Dit is vooral opvallend tijdens gesprekken. Vaak kiezen zij ervoor om een andere kant op te kijken, zij kijken bijvoorbeeld omlaag. Veel mensen denken dat dit komt door een hoge mate van verlegenheid, maar dit is simpelweg een kenmerk dat bij autisme voorkomt.
  • Geen rekening houden met anderen - het is voor mensen die met autisme te maken hebben erg lastig om rekening te houden met de mensen om zich heen. Dit wordt vaak gezien als egoïsme, maar is ook weer kenmerkend voor deze gedragsstoornis. Doordat men niet goed snapt wat er in het hoofd van de ander gebeurt, gaat iemand met autisme veel sneller zijn of haar eigen weg. Dit kan voor de omgeving erg lastig zijn, want deze eigen weg komt niet altijd overeen met wat de omgeving graag ziet.

Communicatie

  • Minder snel in het ontwikkelen van taal - mensen met klassiek autisme lopen vaak tegen problemen aan tijdens het ontwikkelen van taal in de hersenen. Zij lopen achter op hun leeftijdsgenoten. Dit kan extreem lastig zijn wanneer zij proberen te communiceren met mensen in hun omgeving. Waar de andere jonge kinderen vaak al hele zinnen kunnen vormen, is het voor mensen met autisme lastig om deze zinnen zelf samen te stellen of de woorden goed uit te spreken.
  • Regelmatig herhalen van woorden - hierop volgt dat men bij autisme ook bepaalde woorden herhaalt. Zij vinden het lastig om synoniemen te gebruiken voor woorden, maar ook klopt er een en ander binnen het taalgebied van het brein niet. Dit leidt ertoe dat zij woorden vaker herhalen en daarmee dus ook hele andere zinnen vormen dan mensen in hun omgeving.
  • Moeite met het gesprek gaande houden - als je met iemand met autisme een gesprek aangaat, merk je al snel dat de meeste input simpelweg uit jou moet komen. Dit is het gevolg van het moeilijk kunnen omgaan met informatie en dit vervolgens communiceren. Vaak zijn de antwoorden van iemand met autisme op vragen erg kort en komt het weinig voor dat zij vervolgens ook vragen terugstellen. Dit maakt het lastig om een goed en diep gesprek met iemand met autisme te hebben. Toch is dit een persoonlijkheidskenmerk die zich gedurende de jaren wel tot een hoger niveau kan ontwikkelen.

Gedrag

  • Mindere mate van interesse - mensen die aan klassiek autisme lijden hebben over het algemeen een mindere mate van interesse in taken die de meeste mensen wel interessant vinden. Dit kan ertoe leiden dat zij ook veel minder lang aan een taak kunnen werken. De verveling slaat als het ware al snel toe. Uiteindelijk kunnen mensen met autisme wel hun taken voltooien, maar kost het hen meer tijd. Daartegenover staat ook dat men juist wel een bijzondere interesse in specifieke taken kan vinden die zij erg leuk vinden om uit te voeren. Dit heeft er de afgelopen jaren toe geleid dat steeds meer mensen met autisme een baan kunnen vinden, doordat er meer bedrijven zijn die juist specifiek op zoek zijn naar mensen met autisme om bepaalde taken binnen het bedrijf op zich te nemen en tot in perfectie uit te voeren.
  • Soms ook lichamelijke bewegingen - dit komt niet bij iedereen met autisme voor, maar de stoornis kan ertoe leiden dat men last heeft van lichamelijke bewegingen. Dit zijn een soort ticks, maar kan ook voortkomen door niet voldoende controle over de spieren te hebben. Lichamelijke bewegingen zijn maar bij een klein percentage van mensen met autisme aanwezig.

Hoe wordt autisme veroorzaakt?

Autisme komt vaak al vanaf de geboorte voor, maar het duurt een aantal jaar voordat het wordt vastgesteld. Sommige mensen komen er pas achter naarmate zij de puberteit bereiken. Als ouder is het ontzettend belangrijk om al op jonge leeftijd te kunnen vaststellen of een kind aan autisme lijdt, want dit doet de behandeling voor deze persoon bijzonder ten goede. Daarbij helpt het ook om als ouder steeds beter te leren omgaan met het kind.

Het is tot dusver niet 100% zeker vastgesteld wat nu echt de oorzaak van autisme is. Er is nog geen hard bewijs waar het vandaan komt. Dit heeft ook te maken met het feit dat autisme verschillende vormen kan aannemen, zoals jij al eerder in dit artikel hebt gelezen. Onderzoekers hebben een sterk verband gevonden tussen autisme en meiose. Dit heeft te maken met de cellen in het DNA van een persoon. Een andere theorie is dat het vooraf aan de geboorte in de hersenen niet helemaal goed gaat. Bij mensen met autisme worden bepaalde verbindingen in de hersenen niet gemaakt, terwijl die bij andere mensen wel van nature plaatsvinden. Deze verbindingen zijn echter essentieel voor bepaalde taken op het sociale en emotionele gebied, en hebben ook invloed op het gedrag van een persoon.

Daarbij is er ook tot zekere mate vastgesteld dat erfelijkheid een rol speelt bij autisme. Het is vastgesteld dat ongeveer 90% van de gevallen waar sprake is van autisme het gevolg is van erfelijkheid. Wanneer er al iemand in de familie is die te maken heeft met autisme dan is de kans groter dat een baby hier ook mee te maken krijgt.

Autisme en zelfstandigheid

Autisme kan het lastig maken om zelfstandig te zijn. Dit is een groot obstakel, omdat er veel van de omgeving nodig is voor iemand om zichzelf te ontplooien. Toch lukt het een deel van de mensen die aan autisme lijdt om goed voor zichzelf te zorgen. Dit maakt het voor hen aanzienlijk gemakkelijker om bijvoorbeeld alleen te wonen. Maar een aanzienlijk deel heeft juist weer baat bij begeleid wonen, waarbij zij bijvoorbeeld nog langere tijd bij hun ouders wonen of woonzaam zijn in een gemeenschap waar veel gelijken wonen. Dit hangt af van de mate waarin iemand last heeft van de kenmerken van autisme, maar ook in hoeverre de omgeving tijdens de opvoeding voorbereidingen heeft getroffen om iemand zo zelfstandig mogelijk op te voeden.

Autisme voor de omgeving

Voor de omgeving is het over het algemeen lastig om met iemand met autisme om te gaan. Dit komt vooral doordat men zich niet goed kan inleven: er is niet altijd duidelijk wat er in het hoofd van iemand met autisme omgaat omdat het anders werkt in vergelijking met de mensen in de omgeving. Het is voor de omgeving vooral belangrijk dat zij leren omgaan met het gedrag van de ander. Dit heeft een ontzettend grote impact op de huidige situatie, maar ook wordt het hiermee in de toekomst gemakkelijker om het gedrag beter te begrijpen.

Autisme en andere stoornissen

Autisme komt regelmatig voor in combinatie met andere stoornissen. Zo kampt een deel van de mensen met autisme bijvoorbeeld ook met ADHD. Dit betekent voor de omgeving dat er met meerdere factoren rekening moet worden gehouden. Andere stoornissen die regelmatig voorkomen zijn laagbegaafdheid en hoogbegaafdheid. Laagbegaafdheid en autisme is een veel voorkomende combinatie, hierbij heeft men een laag IQ en is het ook vooral op het gebied van intelligentie erg lastig om mee te komen met mensen in de omgeving. Mensen die te maken hebben met autisme en hoogbegaafdheid kunnen vaak excelleren in het leven, want zij kunnen ontzettend goed nieuwe invalshoeken bedenken voor de problemen waar zij mee kampen. Zij hebben de hoogste kans om een baan te vinden waar zij aan de slag kunnen met taken waar zij veel interesse in hebben.

Hoe behandel je autisme?

Er is een speciale behandeling vereist voor autisme. Het is hierbij allereerst belangrijk dat er een diagnose is gesteld om uit te zoeken of er inderdaad sprake is van autisme. Daarnaast is het belangrijk om te weten waar op het autisme-spectrum iemand zich bevindt. Dit gaat ten goede van de behandeling, want op basis van deze informatie kan de behandeling volledig op de situatie worden aangepast. Bij de behandeling van autisme kijken we niet alleen naar de ideale behandeling voor de persoon die aan autisme lijdt, ook de behandeling voor de omgeving heeft een hoge prioriteit.

Vooraf aan de behandeling wordt onder andere gekeken:

  • Van welke kenmerken er sprake is bij deze persoon en in welke mate deze kenmerken aanwezig zijn. Zo kan er een beter plan van aanpak worden opgesteld
  • In hoeverre de omgeving een belangrijke rol kan spelen in de behandeling. Als de omgeving een sterkere rol speelt, zal de behandeling effectiever zijn.
  • Welke behoeften de persoon met autisme heeft. Soms zijn er op het sociale of emotionele gebied bepaalde behoeften waar de behandelaar dieper op in zal moeten gaan om de beste resultaten te boeken.
  • Van welke andere stoornissen er sprake is. De behandeling dient anders te worden samengesteld indien iemand bijvoorbeeld ook te maken heeft met ADHD of hoogbegaafdheid.
  • Naar de duur van de behandeling; bij kinderen waar al vroeg is vastgesteld dat er sprake is van autisme is het mogelijk om de behandeling wat verder uit te spreiden over meerdere jaren, terwijl het bij een ouder kind belangrijk is dat er een actievere behandeling plaatsvindt.
  • Naar het aantal behandelmomenten per week of per maand. Dit varieert sterk op basis van de kenmerken en additionele stoornissen.

Bronvermelding

De informatie in dit artikel is afkomstig van de website  Zobegaafd.nl. Wil je meer informatie over het onderwerp autisme? Op deze website hebben ze een uitgebreid artikel over autisme dat heel veel aspecten van autisme omvat.